بررسی فعالیت مهارکنندگی آنزیم استیل کولین استراز برخی گیاهان مصرفی در درمان نسیان در طب سنتی ایران

مقدمه: بیماری آلزایمر یک بیماری تخریب نورون ها، وابسته به سن می باشد. این بیماری به عنوان یک مشکل بهداشتی عمومی امروزه در بیشتر کشورها شناخته شده است. این عارضه بیشتر به صورت پلاک های تخریب نورونهای بخش کولینرژیک سیستم عصبی خود را نشان می دهد و بر اساس کاهش میزان استیل کولین مغزی عمل می کند. امروزه یکی از بهترین روشها جهت مهار پیشرفت بیماری تجویز داروهای مهار کننده آنزیم کولین استراز و بوتیریل کولین استراز مانند دونپزیل، تاکرین، ریواستیگمین و گالانتامین می باشد. در طب سنتی ایران نسیان عبارت است از وقوع فساد در ذکر (حافظه) یا فکر یا تخیل که قسم اول (فساد در ذکر) بیشتر معادل بیماری آلزایمر امروزی می باشد. در طب سنتی ایران گیاهان زیادی در درمان نسیان و اختلالات حافظه بکار می روند. از آنجا که یکی از مکانیسم های اثر این گیاهان مهار آنزیم استیل کولین استراز می باشد لذا هدف این تحقیق بررسی اثر پاره ای از گیاهان مصرفی در طب سنتی در درمان نسیان شامل آمله، عنصل، فندق، خولنجان، بابونه، زردچوبه، زعفران، بادرنجبویه و خردل بر روی فعالیت آنزیم کولین استراز می باشد. روش کار: ابتدا گیاهان آمله، عنصل، فندق، خولنجان، بابونه، زردچوبه، زعفران، بادرنجبویه و خردل از بازار دارویی تهران تهیه شده و مورد شناسایی قرار گرفتند. عصاره تام به روش ماسراسیون و عصاره آبی به روش دم کردن تهیه شدند. با بهره گیری از روش ellman میزان مهار کنندگی عصاره تام متانولی 80% و عصاره آبی 9 گیاه توسط میکروپلیت 96 خانه در طول موج 405 نانومتر با دستگاه الایزا ریدر مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: نتایج نشان دادند که در میان گیاهان مورد بررسی تنها عصاره متانولی گیاه خولنجان (alpinia officinarum) در غلظت µg/ml300 در حدود32/41% اثرات مهار کنندگی روی آنزیم استیل کولین استراز داشته که قابل توجه می باشد. ولی بقیه گیاهان اثری روی مهار آنزیم نداشتند. بحث و نتیجه گیری: با توجه به بررسی نتایج می توان گفت که در میان گیاهان مورد استفاده در طب سنتی تنها گیاه خولنجان از راه مهار آنزیم ache اثر خود را ایفا می کند گرچه امکان وجود مکانیسم های دیگر نیز وجود دارد که نیاز به تحقیقات بیشتر دارد. در مورد علت کاربرد گیاهانی دیگر در طب سنتی باید مکانیسم های دیگر مورد بررسی قرار گیرد.